ભારતેISSA એવોર્ડ2025 જીત્યો

• ISSA દ્વારા આયોજિત વર્લ્ડ સોશિયલ સિક્યુરિટી ફોરમ 2025 માં ભારતને પ્રતિષ્ઠિત ઇન્ટરનેશનલ સોશિયલ સિક્યુરિટી એસોસિએશન (ISSA) થી સન્માનિત કરવામાં આવ્યું છે.
• એવોર્ડ 2015 માં 19% થી 2025 માં 64.3% સુધીના સામાજિક સુરક્ષા કવરેજને માન્યતા આપે છે, જે 940 મિલિયનથી વધુ નાગરિકોને આવરી લે છે.
• કર્મચારી ભવિષ્ય નિધિ સંગઠન (EPFO) અને કર્મચારી રાજ્ય વીમા નિગમ (ESIC) એ કવરેજ વધારવામાં મુખ્ય ભૂમિકા ભજવી હતી.

ભારતે તેના સામાજિક સુરક્ષા કવરેજનો વિસ્તાર કેવી રીતે કર્યો છે?

• કાયદાઓનું સરળીકરણ: દા.ત., સામાજિક સુરક્ષા સંહિતા, 2020 એ અસંગઠિત ક્ષેત્રના કામદારો સહિત તમામ કામદારો માટે સામાજિક સુરક્ષા સુરક્ષા સુનિશ્ચિત કરવા માટે 9 કાયદાઓનું એકીકરણ કર્યું
• ડિજિટલ અને નાણાકીય પાયાનું નિર્માણ: જન ધન યોજના, ડાયરેક્ટ બેનિફિટ ટ્રાન્સફર (DBT) વગેરે.
• અનૌપચારિક અને અસંગઠિત કામદારોને સુરક્ષિત કરવા: ઈ-શ્રમ પોર્ટલ, અટલ પેન્શન યોજના (APY), પીએમ વિશ્વકર્મા યોજના, વગેરે.
• આરોગ્ય અને ખાદ્ય સુરક્ષાનો વિસ્તાર: આયુષ્માન ભારત, પ્રધાનમંત્રી ગરીબ કલ્યાણ અન્ન યોજના (PMGKAY), વગેરે.
• વીમા અને પેન્શન યોજનાઓ: પ્રધાનમંત્રી સુરક્ષા વીમા યોજના (PMSBY), વગેરે.
• મહિલા સશક્તિકરણ: લખપતિ દીદી પહેલ, પ્રધાનમંત્રી ઉજ્જવલા યોજના, વગેરે.
• અન્ય: રાષ્ટ્રીય કારકિર્દી સેવા (NCS) પોર્ટલ, વગેરે.

ભારતમાં સામાજિક સુરક્ષા અને તેની જરૂરિયાત

• સામાજિક સુરક્ષા એ રક્ષણ છે જે સમાજ વ્યક્તિઓ અને પરિવારોને આરોગ્ય સંભાળની સુલભતા સુનિશ્ચિત કરવા અને આવક સુરક્ષાની ખાતરી આપવા માટે પ્રદાન કરે છે.
• તેને મૂળભૂત માનવ અધિકાર તરીકે માન્યતા આપવામાં આવી છે.

ભારતમાં જરૂરિયાત

• મોટા પ્રમાણમાં અસંગઠિત શ્રમ દળ.
• ભારતની પરંપરાગત સંયુક્ત કુટુંબ વ્યવસ્થામાં ઘટાડો (ઐતિહાસિક રીતે વહેંચાયેલ સંસાધનો દ્વારા સામાજિક સુરક્ષા પૂરી પાડવામાં આવે છે)
• ૫.૨૫% લોકોગરીબીરેખાનીચેજીવેછે (૨૦૨૨-૨૩મુજબનવા$૩.૦૦ (પીપીપી/દિવસ) હેઠળ, વિશ્વ બેંકના અહેવાલ), વગેરે.