ઉચ્ચ શિક્ષણ વિકાસ ખર્ચ

સમાચારમાં શા માટે? 

• નીતિ આયોગે \'રાજ્યો અને રાજ્ય જાહેર યુનિવર્સિટીઓ દ્વારા ગુણવત્તાયુક્ત ઉચ્ચ શિક્ષણનું વિસ્તરણ\' શીર્ષક હેઠળનો અહેવાલ બહાર પાડ્યો. 

ઉચ્ચ શિક્ષણ અંગેના નીતિ આયોગના અહેવાલના મુખ્ય તારણો 

શિક્ષણ ખર્ચ: 

• એકંદર ખર્ચ: જમ્મુ અને કાશ્મીર (8.11%) શિક્ષણ ખર્ચમાં આગળ છે, ત્યારબાદ મણિપુર (7.25%) આવે છે, જ્યારે દિલ્હી નોંધપાત્ર રીતે ઓછું (1.67%) ફાળવે છે. 
• ઉચ્ચ શિક્ષણ ખર્ચ: બિહાર સૌથી વધુ 1.56% છે, ત્યારબાદ જમ્મુ અને કાશ્મીર (1.53%) અને મણિપુર (1.45%) જ્યારે તેલંગાણા (0.18%) સૌથી ઓછી ટકાવારી ધરાવે છે. 
• પ્રતિ યુવા શિક્ષણ ખર્ચઃ કેરળ, તમિલનાડુ, મહારાષ્ટ્ર, આંધ્રપ્રદેશ અને તેલંગાણા ઉચ્ચ શિક્ષણ પર સૌથી વધુ ખર્ચ કરનારાઓમાં છે, જ્યારે રાજસ્થાન, પંજાબ અને છત્તીસગઢ પાછળ છે. 
• યુનિવર્સિટી ડેન્સિટી: રાષ્ટ્રીય સરેરાશ યુનિવર્સિટી ડેન્સિટી (રાજ્યમાં 1 લાખ પાત્ર વસ્તી (18-23 વર્ષની વય) દીઠ યુનિવર્સિટીઓ) 0.8 છે. 
• સિક્કિમમાં સૌથી વધુ યુનિવર્સિટી ગીચતા (10.3) છે, ત્યારબાદ અરુણાચલ પ્રદેશ, લદ્દાખ અને હિમાચલ પ્રદેશ છે, જ્યારે બિહારમાં સૌથી ઓછી (0.2) છે.

નોંધ:

• આર્થિક સર્વેક્ષણ 2024-25 મુજબ, શૈક્ષણિક ખર્ચ વાર્ષિક ધોરણે 12% વધીને FY25માં રૂ. 9.2 લાખ કરોડ સુધી પહોંચ્યો છે. 
• ડ્રોપઆઉટ દર ઘટીને 1.9% (પ્રાથમિક) અને 14.1% (માધ્યમિક), જ્યારે ઉચ્ચ શિક્ષણમાં નોંધણી 26.5% (2014-2022) વધીને, ગ્રોસ એનરોલમેન્ટ રેશિયો (GER) વધારીને 28.4% થયો. 
• 2035 સુધીમાં ઉચ્ચ શિક્ષણ GER 50% સુધી પહોંચવાની શક્યતા છે. 
• શહેરી (69%) ની સરખામણીએ ગ્રામીણ વિસ્તારોમાં (55%) ઓછી ઇન્ટરનેટ ઍક્સેસ સાથે ડિજિટલ વિભાજન યથાવત છે.