નીતિ આયોગ: 2030 સુધીમાં $500 બિલિયન ઈલેક્ટ્રોનિક મેન્યુફેક્ચરિંગ લક્ષ્ય

નીતિ આયોગ: 2030 સુધીમાં $500 બિલિયન ઈલેક્ટ્રોનિક મેન્યુફેક્ચરિંગ લક્ષ્ય

નેશનલ ઇન્સ્ટિટ્યુશન ફોર ટ્રાન્સફોર્મિંગ ઇન્ડિયા (NITI) આયોગે \'ઇલેક્ટ્રોનિક્સ: પાવરિંગઇન્ડિયાઝપાર્ટિસિપેશન ઇન ગ્લોબલવેલ્યુચેઇન્સ\' શીર્ષક હેઠળના અહેવાલમાં2030 સુધીમાં ભારત માટે મૂલ્યનીદ્રષ્ટિએઇલેક્ટ્રોનિકઉત્પાદનમાં$500બિલિયનનુંમહત્વાકાંક્ષી લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે. ભારતને વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવાની મહત્વાકાંક્ષા હાંસલ કરવામાં મદદ કરશે.

ઇન્ટરનેશનલમોનેટરી ફંડ (IMF) અનુસાર, ભારત યુનાઇટેડસ્ટેટ્સ, ચીન, જાપાન, જર્મની અને ફ્રાન્સ પછી વિશ્વની પાંચમી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા છે.
આ અહેવાલ 18જુલાઈ2024ના રોજ નવી દિલ્હીમાં નીતિ આયોગના ઉપાધ્યક્ષ સુદેશબેરી દ્વારા બહાર પાડવામાં આવ્યો હતો.

ભારતમાં ઇલેક્ટ્રોનિક ઉત્પાદન ક્ષેત્રની સ્થિતિ

નીતિ આયોગનાઅહેવાલમાં ભારતમાં ઈલેક્ટ્રોનિક ક્ષેત્ર અને તેની સંભવિતતાનું વિશ્લેષણ કરવામાં આવ્યું છે અને આ લક્ષ્યને સાકાર કરવા માટે નીતિગતપહેલોની શ્રેણી સૂચવવામાં આવી છે. આ અહેવાલના કેટલાક મહત્વના મુદ્દાઓ અહીં છે.
ભારતના ઈલેક્ટ્રોનિક ક્ષેત્રે 2017-18માં સ્થાનિક ઉત્પાદનમાં$48બિલિયનથી2022-23માં 101બિલિયન સુધી પ્રભાવશાળી વૃદ્ધિ નોંધાવી છે.
$101બિલિયનનાઉત્પાદનમાંથી, તૈયાર માલનું યોગદાન $86બિલિયન હતું, જ્યારે ઘટક ઉત્પાદનનું યોગદાન $15બિલિયન હતું.
કુલ ઈલેક્ટ્રોનિકઉત્પાદનમાંમોબાઈલફોનનો હિસ્સો 43 ટકા છે અને ભારત તેની 99 ટકા સ્માર્ટફોનજરૂરિયાતોને સ્થાનિક સ્તરે પૂરી કરે છે.
વૈશ્વિક ઈલેક્ટ્રોનિકમેન્યુફેક્ચરિંગઆઉટપુટમાંચીનનો હિસ્સો 28.4 ટકા છે, જ્યારે ભારતનો હિસ્સો માત્ર 3.3 ટકા છે. 
2022-23માં ભારતની ઈલેક્ટ્રોનિકચીજવસ્તુઓની નિકાસ લગભગ $25બિલિયન હતી, જે વૈશ્વિક ઈલેક્ટ્રોનિક નિકાસ બજારના1 ટકા કરતા પણ ઓછી હતી.

2030 માટે લક્ષ્યાંક

નીતિ આયોગનાઅહેવાલમાં ઉલ્લેખ કરવામાં આવ્યો છે કે જો ભારત વિશ્વની ત્રીજી સૌથી મોટી અર્થવ્યવસ્થા બનવાનું લક્ષ્ય ધરાવે છે, તો ઇલેક્ટ્રોનિક ઉત્પાદન ક્ષેત્રે મુખ્ય ભૂમિકા ભજવવી પડશે. 
નીતિ આયોગે 2030 સુધીમાં $500બિલિયનઈલેક્ટ્રોનિકમેન્યુફેક્ચરિંગનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે.  
ફિનિશ્ડગુડ્સમેન્યુફેક્ચરિંગનું લક્ષ્ય $350બિલિયન છે, જ્યારે ઘટકોના ઉત્પાદન માટેનું લક્ષ્ય $150બિલિયન છે.
તેનાથી દેશમાં અંદાજિત55 થી 60 લાખ નવી રોજગારીનીતકોઉભી થશે.
તે ઈલેક્ટ્રોનિક્સનીનિકાસને$240બિલિયન સુધી વધારશે.

નીતિ આયોગ વિશે

તેની સ્થાપના 1 જાન્યુઆરી 2015ના રોજ કેન્દ્રીયકેબિનેટના ઠરાવ દ્વારા કરવામાં આવી હતી. તેણે આયોજન પંચનું સ્થાન લીધું હતું. 
આયોજન પંચની જેમ, તે એક વધારાની બંધારણીય, વધારાની વૈધાનિક સંસ્થા છે. 
તે કેન્દ્રીય આયોજન મંત્રાલય હેઠળ આવે છે. 
વડાપ્રધાન હંમેશા નીતિ આયોગના અધ્યક્ષ હોય છે - વર્તમાન અધ્યક્ષ નરેન્દ્ર મોદી 
વાઇસચેરપર્સન: સુમન બેરી